مقدمه ای بر کلینیک توانبخشی قلبی- ریوی

طبق آمار رسمی سازمان بهداشت جهانی WHO تا سال 2023بیماریهای قلبی و ریوی اولین عامل مرگ و میر در جهان می باشد و هم اکنون با استناد به اداره آمار وزارت بهداشت و درمان کشورمان ایران بیماری های قلبی ریوی با 49% اولین عامل مرگ و میر محسوب می شود. اما سوال اینجاست: آیا با دارو درمانی، جراحی های سنگین ، پرهزینه و پر خطر، بستری های طولانی مدت می توان از این آمار حقیقتا فاجعه آمیز با این شرایط آب و هوایی شهر های بزرگ، ریز گردها، آلودگی های صنعتی جلوگیری کرد؟ که در جواب چیزی جز نه نمی توان گفت چون هم اکنون تمام امکانات پزشکی موجود را در کشور داریم اما در واقعیت تاثیری بر آمار مورد نظر نگذاشته است. اما راهکار جدید در کشوره ای توسعه یافته اخیر در حال اجراست و آن توانبخشی قلبی- ریوی می باشد که نقش کلیدی در مدیریت علائم بیماران مزمن انسدادی ریه و بسیاری از نارسایی های قلبی بازی می کند. از مزایای توانبخشی قلبی-ریوی شامل کاهش تنگی نفس و تپش قلب، کاهش خستگی و بهبود تحمل پذیری در فعالیت بدنی روزانه و افزایش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت است. مهمتر از همه اینکه توانبخشی قلبی-ریوی باعث کاهش زمان بستری یا Hospitalization و کاهش شرایط حاد تشدید بیماری می شود و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. اگر چه بسیاری از مستندات برای توانبخشی قلبی-ریوی به نظر می رسد برای بیماران انسدادی مزمن ریه (COPD) بدست آمده است، اما منافع آن برای انواع دیگر بیماران ریوی و قلبی با علائم خاص نشان داده شده است. در این کلینیک ما طرح کلی یک روش گام به گام را با دیدگاه ایجاد کردن آن پیش می گیریم، ارائه و ارزیابی یک برنامه توانبخشی قلبی ریوی (Cardio-Pulmonary Rehabilitation Program) یا CPRPکه می بایست در بسیاری از ستینگ ها عملی باشد. در سرتا سر این پروژه مهم ما حداقل نیازها را برای یک برنامه توانبخشی قلبی-ریوی با تسهیلات موجود و با استفاده از منابع محدود مشخص کرده ایم. توصیه ها برای نیروی انسانی و دیگر منابع مورد نیاز برای برنامه CPRP در اولین بخش این طرح ارائه شده است. تمرینات فیزیکی و تنفسی که در این برنامه ارائه شده است به عنوان جزئی از توانبخشی قلبی-ریوی است که شامل قوی ترین سطح از شواهد برای سودمندی این برنامه در بیماران شیمیایی و ریوی و قلبی است. برنامه ملاحظاتی برای بیماران با دیگر شرایط ریوی مختلف نسبت به COPD نیز تعریف شده است. دیدگاههای مختلف برای ارائه جز آموزشی CPRP مشخص شده و توصیه ها با توجه به موضوعات قابل توجه برای جلسات خصوصی و گروهی آمده است. معمولا با این مشکلات عموما در توانبخشی قلبی-ریوی مواجه می شویم، که برای عدم تداخل در برنامه های گروهی و خصوصی همراه با توصیه های کاربردی، راهبرد هایی برای کمک به حل آنها بصورت خصوصی برای هر یک از بیماران تجویز خواهد شد.

جزییات یک برنامه توانبخشی قلبی-ریوی:

– افزایش اطلاعات پایه پاتوفیزیولوژیک بیماران.

– اطلاعات دارویی و تکنیک های استنشاقی.

– استراتژی برای کنترل تنگی نفس.

– چگونگی اقدام برای شرایط حاد قلبی و ریوی.

– افزایش عملکرد عضلات قلبی.

– ارزیابی های تغذیه ای.

– ارزیابی های روانشناختی و انگیزشی.

– بهبود عملکرد عضلات تنفسی دمی و بازدمی RMT.

– کیفیت زندگی مرتبط با سلامت.

– استراتژی های ذخیره انرژی.

– کاهش ریسک فاکتورهای قلبی-عروقی.

– افزایش عمق تنفس و بهبود تهویه ریوی.

– بهبود ظرفیت قلبی-ریوی CPET.

– مشاوره برای ترک سیگار.